Gradówka i leczenie gradówki

Z tekstu dowiesz się:

• Co to jest gradówka?
• Czym się różnią gradówka i jęczmień?
• Jakie mogą być przyczyny gradówki?
• Jak zapobiegać powstawaniu gradówki?
• Jak diagnozuje się gradówkę?
• Jakie są domowe sposoby na gradówkę?
• Jak może przebiegać farmakologiczne i operacyjne leczenie gradówki?

Co to jest gradówka?

Gradówka to zwykle bezbolesny guzek powieki. Jej angielska nazwa – chalazion – w języku greckim oznacza „kulkę gradową”. Gradówka może występować na dolnej lub górnej powiece. Nie jest zaraźliwa, ale może utrzymywać się przez wiele tygodni, miesięcy, a nawet dłużej. Z reguły jednak jest niegroźna i ustępuje samoczynnie¹.

Jak rozpoznać, że to gradówka?

Gradówka to niewielki, zwykle niebolesny guzek powieki. Może powodować łzawienie lub podrażnienie oka. Jeśli osiągnie bardzo duże rozmiary, może uciskać gałkę oczną i powodować przejściowe zaburzenia widzenia.

Gradówka a jęczmień

Gradówka często mylona jest z jęczmieniem, jako że oba schorzenia występują w formie zgrubienia na powiece. Jeśli nie masz pewności, które z nich dotyczy Ciebie, oto kilka cech pomagających je odróżnić:

• gradówka jest zwykle bezbolesna lub ból utrzymuje się tylko przez kilka pierwszych dni¹, z kolei jęczmień jest zwykle bolesny,
• jęczmień występuje na skutek infekcji, gradówka zaś rozwija się w wyniku zablokowania ujść gruczołów łojowych powieki i gromadzenia ich wydzieliny w otaczających tkankach,
• leczenie jęczmienia trwa zasadniczo kilka tygodni, z kolei gradówka może utrzymywać się przez kilka miesięcy lub nawet dłużej,
• jęczmień tworzy się zwykle bliżej brzegu powieki niż gradówka¹.

Może się jednak zdarzyć, że z jęczmienia z czasem rozwinie się gradówka.

Czytaj też: Czym jest zapalenie spojówek?

Gradówka – jak dochodzi do jej powstania?

Gradówki tworzą się, gdy dojdzie do zablokowania ujść gruczołów łojowych na brzegu powieki¹. W gruczołach tych produkowany jest łój, który pomaga nawilżyć powierzchnię oka. Jeśli dojdzie do zablokowania ujść gruczołów, wydzielina łojowa odkłada się w tkankach, powodując powstawanie przewlekłego ziarniniaka².

Skłonność do gradówek jest większa u osób z problemami skórnymi, takimi jak trądzik³, trądzik różowaty czy łojotok¹. Gradówki rozwijają się częściej u pacjentów cierpiących na chroniczne zapalenie brzegów powiek  (infekcja obejmująca powiekę przy linii rzęs), szczególnie jeśli mają oni tendencję do pocierania oczu.

Zobacz także: Jęczmień i leczenie jęczmienia

Zobacz także: Powieka – co musisz o niej wiedzieć?

Zapobieganie gradówce

W profilaktyce jęczmienia i gradówki najważniejsza jest odpowiednia higiena oka. Pamiętaj o myciu rąk przed dotykaniem oczu lub zakładaniem i zdejmowaniem soczewek kontaktowych. Jeśli się malujesz, zadbaj o demakijaż oczu przed snem i nie używaj starych kosmetyków do makijażu oczu (nie korzystaj z pojedynczego produktu dłużej niż przez sześć miesięcy, aby zapobiegać zakażeniom i infekcjom)³. Myj powieki za pomocą ciepłej wody z dodatkiem łagodnego środka, np. szamponu dla dzieci, lub specjalnych chusteczek do powiek².

Jeśli problem gradówki często wraca, zgłoś się do lekarza.

HIGIENA OCZU A NOSZENIE MASECZKI

1. Jeśli możesz, wybieraj medyczne maseczki jednorazowe
2. Maseczki wielorazowe pierz często i w gorącej wodzie
3. Unikaj dotykania oczu i twarzy podczas poprawiania maseczki

Zobacz także: Soczewki kontaktowe w czasach koronawirusa

Gradówka na dolnej lub górnej powiece – diagnozowanie

Jeśli na Twojej powiece pojawiło się zgrubienie, może to być gradówka. W takim wypadku należy zgłosić się do lekarza. Specjalista dokładnie obejrzy i zdiagnozuje zmianę oraz podpowie, jak sobie z nią radzić. Zaproponuje także sposoby leczenia nieprzyjemnych symptomów, takich jak podrażnienie, ból czy swędzenie³. Okulista najpewniej przeprowadzi badanie w lampie szczelinowej, żeby lepiej przyjrzeć się zmianie.

Gradówka – jak ją leczyć domowymi sposobami?

Zabiegowe leczenie gradówki w wielu wypadkach może nie być konieczne, ponieważ zmiana często zmniejsza się z upływem czasu i ustępuje samoczynnie^{4, 5}. Jak można wspomóc ten proces?

Gradówki z dolnej lub górnej powieki można pozbyć się szybciej za pomocą prostych zabiegów higienicznych. Popularnym domowym sposobem jest ciepły kompres. Jak go zrobić?

1. Umyj ręce, a następnie namocz niewielki ręcznik, gazik lub chusteczkę w letniej wodzie.
2. Wyciśnij materiał i przyłóż do powieki na 10-15 minut. Powtarzaj czynność 1-2 razy dziennie.
3. Jeśli kompres zbytnio się ochłodzi, możesz ponownie zamoczyć materiał w ciepłej wodzie¹.

Za pomocą ciepłego kompresu można zmiękczyć stwardniały łój, który wywołuje gradówkę.

Kolejny etap po ogrzewaniu to masaż powieki. Masowanie gradówki bezpośrednio po wykonaniu gorącego okładu pomaga ją oczyścić. Czystym palcem lub wacikiem delikatnie uciskaj powiekę, przesuwając się w kierunku linii rzęs⁶.

Sprawdź również: Jak leczyć zespół suchego oka?

Gradówka – leczenie farmakologiczne

Jeśli domowe sposoby nie pomogły w leczeniu gradówki, lekarz lub farmaceuta mogą doradzić preparaty dostępne bez recepty, takie jak maść na gradówkę, krople do oczu czy okłady, które zmniejszają obrzęk i redukują podrażnienia lub przyspieszają proces wchłaniania się gradówki³.

Gradówka, która nie ustępuje, powiększa się i powoduje dolegliwości, może być wskazaniem do interwencji lekarskiej. Specjalista może wówczas przepisać zastrzyki ze sterydem⁴ lub przeciwzapalne krople bądź maści do oczu^{2, 3}. Zastrzyk z preparatem sterydowym zmniejsza stan zapalny i przyspiesza wchłanianie się gradówki⁷.

Z kolei gdy gradówka na oku jest większa, lekarz może zaproponować zabieg chirurgiczny – jest on nieskomplikowany i przeprowadza się go ambulatoryjnie. Całość trwa zwykle ok. 20 minut⁵.

Przeczytaj również: Czyszczenie i higiena soczewek kontaktowych

LECZENIE GRADÓWKI – TO WARTO WIEDZIEĆ

Kiedy gradówka zaczyna ustępować, postaraj się nie dotykać oczu. W fazie gojenia jest ona bowiem podatna na przenikanie do środka niepożądanych substancji. Należy więc zapobiegać przedostaniu się pod powiekę zarazków, które mogą wywołać infekcję. Nigdy nie pocieraj i nie wyciskaj gradówki! W ten sposób można pogorszyć swój stan i doprowadzić do zakażenia.

Źródła:

¹ https://www.aoa.org/healthy-eyes/eye-and-vision-conditions/chalazion?sso=y

² https://web.archive.org/web/20160919053843/https://aapos.org/terms/conditions/33

³ https://www.optometrists.org/dry-eye/eyelid-conditions/eyelid-inflammation-chalazion/

⁴ https://web.archive.org/web/20170106074207/https://medlineplus.gov/ency/article/001006.htm

⁵ https://mft.nhs.uk/app/uploads/sites/2/2019/09/REH-038.pdf

⁶ https://mft.nhs.uk/app/uploads/sites/2/2018/04/REH-196.pdf

⁷ https://www.medscape.com/answers/1212709-42649/what-is-the-role-of-steroid-injections-in-the-treatment-of-chalazia