Męty w ciele szklistym (tzw. mroczki przed oczami) – przyczyny i postępowanie

Czego dowiesz się z artykułu?

• Męty ciała szklistego – co to takiego?
• Mroczki przed oczami – przyczyny
• Męty ciała szklistego a błyski światła
• Mroczki przed oczami a nieruchome czarne plamki
• Mroczki w oczach – kiedy stają się powodem do obaw?
• Mroczki przed oczami – jak się ich pozbyć?

Męty ciała szklistego, czyli mroczki w oczach – co to takiego?

Męty w ciele szklistym to ruchome zagęszczenia ciała szklistego. Mogą one dawać efekt mroczków w polu widzenia przybierających różne kształty: od małych czarnych plamek czy zygzaków po pierścienie, niteczki lub siateczki przypominające pajęczynę^{1, 2, 3}.

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że już kiedyś obserwowałeś u siebie takie zjawisko. Mogłeś wówczas zaobserwować, że mroczki przed oczami zwykle zmieniają miejsce wraz z ruchami gałki ocznej – więc niełatwo przyjrzeć się im na wprost. Mroczki poruszają się nawet wtedy, kiedy gałka oczna pozostaje nieruchoma².

Mroczki przed oczami – przyczyny

Przyczyną powstawania mroczków przed oczami mogą być zmiany w ciele szklistym wewnątrz gałki ocznej. Z upływem czasu struktura ciała szklistego staje się mniej jednorodna, w jednych miejscach dochodzi do rozrzedzeń, w innych do zagęszczeń, wskutek czego powstają skupiska o większej gęstości, zwane mętami ciała szklistego.

Czytaj także: Jak dbać o oczy?

Pojawiające się z wiekiem zmętnienia ciała szklistego w oku to w pewnym stopniu zjawisko normalne. Jednak ich nagłe nagromadzenie albo zmiana wyglądu może świadczyć o poważniejszym problemie. Bywa to np. sygnał tego, że siatkówka w Twoim oku jest przedarta lub odwarstwiona (tj. odkleiła się od tylnej ścianki gałki ocznej). Takie zmiany mogą prowadzić do utraty wzroku, jeśli pacjentowi nie zostanie udzielona szybka pomoc lekarska. Temat ten omówimy szerzej w dalszej części artykułu.

Męty ciała szklistego a błyski światła

Podobnie jak mroczki przed oczami, w polu widzenia mogą pojawiać się także tzw. błyski światła. Występują one zwykle również na skutek zmian struktury ciała szklistego wewnątrz gałki ocznej. Błyski są zazwyczaj jasne i zygzakowate. Najczęściej pojawiają się na obrzeżach pola widzenia i trwają krótką chwilę. Mogą być jaśniejsze i bardziej zauważalne w przytłumionym świetle, a ich intensywność bywa większa, kiedy poruszasz głową lub oczami³.

Błyski światła w polu widzenia – tak jak i mroczki w oczach – najczęściej nie są objawem groźnej choroby oka. Jeśli jednak pojawiły się dopiero niedawno, nagle zaczęły występować częściej niż dotychczas lub zaczęły być zauważane niedługo po doznanym urazie lub przebytej operacji oka – wówczas mogą świadczyć np. o wspomnianym już przedarciu czy odwarstwieniu siatkówki. W takim wypadku należy zgłosić się po pomoc lekarską.

Mroczki przed oczami a nieruchome czarne plamki

Mimo że mroczki przyjmują też czasem postać ciemnych punktów, to jednak w Twoim polu widzenia mogą się pojawić także innego rodzaju czarne plamki. Są one nieruchome – pozostają w tym samym miejscu bez względu na ruchy gałki ocznej. Takie czarne plamki mogą być spowodowane przez choroby plamki żółtej, która odpowiada za widzenie szczegółów⁴.

Zobacz także: Czym jest zaćma (katarakta) i w jaki sposób powstaje?

Jeśli więc w centrum polu widzenia (częściej niż na jego obrzeżach) dostrzegasz nieruchome czarne plamki, może to świadczyć o poważniejszej chorobie, nawet o zwyrodnieniu plamki żółtej. W takim wypadku warto natychmiast skonsultować się z lekarzem, nawet jeśli nie obserwujesz u siebie żadnych innych symptomów⁴.

Mroczki w oczach – kiedy stają się powodem do obaw?

Mroczki przed oczami to nic przyjemnego, ale zazwyczaj są całkiem normalnym zjawiskiem, często wynikającym ze starzenia się organizmu. Czasem jednak mogą sygnalizować inny poważny problem, który wymaga natychmiastowego leczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na niżej opisane sytuacje.

Skonsultuj się ze specjalistą, jeśli:

• po raz pierwszy obserwujesz u siebie mroczki w polu widzenia,
• liczba mętów ocznych nagle się zwiększyła,
• obserwujesz błyski światła na obrzeżach pola widzenia,
• doświadczasz zaburzeń ostrości widzenia,
• odczuwasz uporczywy ból oczu,
• obserwujesz ciemną „zasłonę” lub cień przysłaniające pole widzenia,
• zauważasz mroczki w oczach po niedawno przebytej operacji oka lub urazie.

Mroczki przed oczami – jak się ich pozbyć?

Jak już podkreślaliśmy, mroczki w polu widzenia zazwyczaj wcale nie wymagają leczenia. Ta przypadłość jest zwykle niegroźna. Dodatkowo im jesteśmy starsi, tym częściej mogą się pojawiać męty w ciele szklistym.

Może się też jednak zdarzyć, że mroczki przed oczami towarzyszą innemu – poważniejszemu problemowi. Jeśli masz takie obawy, umów się na wizytę u specjalisty. Wykona on badanie wzroku, być może też zleci przeprowadzenie badanie dna oka. Na podstawie ich wyników postawi diagnozę i zdecyduje o dalszych kierunkach działania.

Czytaj również: Otwór w plamce

Gdy np. dojdzie do wspomnianego odwarstwienia siatkówki, wówczas konieczne jest pilne leczenie^{1, 2, 3}, które zapobiegnie utracie wzroku. Lekarz może zalecić zabieg laserowy lub zabieg chirurgiczny (opasanie gałki ocznej bądź witrektomię)^{3, 5}.

Jeśli dojdzie do operacji chirurgicznej, specjalista prawdopodobnie usunie ciało szkliste z wnętrza gałki ocznej (witrektomia) i zastąpi je pęcherzykiem gazu lub olejem sylikonowym. Dzięki nim siatkówka pozostanie w jednym miejscu, co ułatwi rekonwalescencję. Jeśli odwarstwienie okaże się niewielkie lub nieskomplikowane, lekarz może zaaplikować gaz bez konieczności usuwania ciała szklistego..

Zabiegi tego typu zwykle kończą się powodzeniem³ i z dużym prawdopodobieństwem chronią pacjenta przed utratą wzroku. W wyniku takiej operacji mogą także zniknąć męty przed oczami. Czas rekonwalescencji po zabiegu chirurgicznym i powrotu do normalnego widzenia wynosi około 2–6 tygodni. W tym okresie pacjent może widzieć nieostro, a oko bywa bolesne i zaczerwienione. W takim wypadku można sięgnąć po leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Jeżeli podczas zabiegu pacjentowi zaaplikowano pęcherzyk gazu, który jeszcze nie zniknął z organizmu, powinien on unikać latania samolotem⁵.

Zobacz też: Jak działa oko i jak je chronić?

Wiele osób obserwuje u siebie długotrwałe, niegroźne mroczki przed oczami, które nie są symptomem poważniejszym problemów. Mimo to męty w ciele szklistym mogą być irytujące i wpływać na jakość widzenia. Jeśli obserwujesz u siebie mroczki, które utrudniają Ci codzienne funkcjonowanie, umów się na wizytę i skonsultuj z lekarzem optymalne metody rozwiązania tego problemu.

Źródła

¹ https://www.nhs.uk/conditions/floaters-and-flashes-in-the-eyes/

² https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/floaters

³ https://www.rnib.org.uk/eye-health/eye-conditions/retinal-detachment

⁴ https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-macular-hole

⁵ https://www.nhs.uk/conditions/detached-retina-retinal-detachment/