Oczopląs

Oczopląs – co to jest?

Oczopląs to dolegliwość, która powoduje szybkie, mimowolne ruchy gałki ocznej. Zazwyczaj dotyczy obojga oczu. Nie jest to bolesne schorzenie, ale może mieć wpływ na jakość widzenia, równowagę i koordynację.

Z oczopląsem albo się człowiek rodzi, albo rozwija się u niego w późniejszym życiu. Można się go nabawić na kilka sposobów – m.in. przez zażywane leki, uraz głowy lub inne problemy zdrowotne. Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć oczopląs, umów się na wizytę u specjalisty w celu postawienia diagnozy i uzyskania porady dotyczącej leczenia oraz radzenia sobie z objawami.

Oczopląs – objawy

Oczopląs to szybkie, mimowolne ruchy gałki ocznej. Mogą poruszać się z boku na bok (oczopląs poziomy), w górę i w dół (oczopląs pionowy) lub po okręgu (oczopląs obrotowy). Wielu pacjentów, u których obserwujemy oczopląs, nie doświadcza poważnych problemów ze wzrokiem. U innych zaś objawy mu towarzyszące są bardzo zróżnicowane, zależnie od jego przyczyn. To sam oczopląs jest bowiem symptomem towarzyszącym różnym schorzeniom – np. albinizm oczny przejawia się właśnie oczopląsem oraz zwiększona wrażliwością na światło.

Oczopląs u dzieci

Około 1 na 1500 osób ma oczopląs. Często rozwija się on już u dzieci. Mogą one się z nim urodzić lub rozwija się u nich później – w wieku niemowlęcym (to tzw. zespół oczopląsu niemowlęcego, ang. infantile nystagmus syndrome lub INS).

Możliwe jest jednak również rozwinięcie się oczopląsu nabytego, co oznacza, że w późniejszym życiu został on wywołany przez inne czynniki.

Oczopląs – przyczyny

Podczas wykonywania ruchów głową oczy poruszają się automatycznie, aby obserwowany obraz pozostał nieruchomy i ostry. Oczopląs o podłożu chorobowym może być uwarunkowany genetycznie bądź wynikać z chorób: oczu, drogi wzrokowej, błędnika, uszkodzeń centralnego systemu nerwowego.

W niektórych przypadkach ruchy gałek ocznych są dobrowolne i nie są związane z innymi dolegliwościami. Taki „dobrowolny oczopląs” występuje wówczas, gdy dana osoba celowo rusza gałkami ocznymi, np. przy poruszaniu uszami. Jest to jednak raczej forma sztuczki wykonywanej dla zabawy, szczególnie przez dzieci. Niektóre osoby poruszają też w ten sposób oczami, żeby poradzić sobie z zawrotami głowy.

Do przyczyn oczopląsu zalicza się m.in.:

• genetykę – jest to wówczas schorzenie, które zostało przekazane przez rodziców,
• inne problemy z oczami – takie jak zaćma, jaskra lub zez,
• inne schorzenia – np. udar lub stwardnienie rozsiane (SM),
• urazy głowy – np. uderzenia, w wyniku których dochodzi do uszkodzenia mózgu,
• albinizm oczny, czyli rzadkie dziedziczne schorzenie, które powoduje m.in. brak pigmentu skóry,
• problemy z uchem wewnętrznym, wywołane np. chorobą Meniere’a i objawiające się m.in. zawrotami głowy,
• leczenie farmakologiczne, np. w postaci leków przeciwpadaczkowych lub litu,
• nadużywanie alkoholu i/lub narkotyków.

Test na oczopląs – diagnozowanie

Jeśli obawiasz się, że chorujesz na oczopląs, umów się na wizytę do specjalisty. Zbierze on wywiad oraz wykona badania: wzroku i okulistyczne.  W zależności od rodzaju oczopląsu lekarz może zlecić dodatkowe konsultacje specjalistyczne (np. neurologiczną, laryngologiczną) lub zlecić wykonanie badań dodatkowych, jak badania obrazowe głowy.

Dalsze postępowanie zależne jest od rodzaju oczopląsu. Dostępne metody leczenia to: korekcja pryzmatyczna, wstrzykiwanie toksyny botulinowej do mięśni gałkoruchowych oraz chirurgia oczopląsu.