Soczewki sferyczne – dla kogo są przeznaczone i jak działają?
Jeżeli dopiero zaczynasz swoją przygodę z soczewkami kontaktowymi, prawdopodobnie co i rusz natrafiasz na obco brzmiące nazwy, które mogą nieco przytłaczać. Jednak zaraz przekonasz się, że w rzeczywistości użytkowanie tzw. szkieł kontaktowych jest proste. Najpopularniejsze rodzaje soczewek korekcyjnych to: sferyczne, toryczne i progresywne. W tym artykule weźmiemy pod lupę pierwszą – i najpopularniejszą – grupę, czyli sferyczne soczewki kontaktowe.
Z tekstu dowiesz się:
- Dla kogo są przeznaczone soczewki sferyczne, jak działają i jakie są ich rodzaje?
- Czym się różnią soczewki sferyczne od asferycznych i dlaczego nie ma to wielkiego znaczenia?
- Co różni soczewki sferyczne, toryczne oraz progresywne – i dlaczego to akurat ma duże znaczenie?
Soczewki sferyczne – co to znaczy?
Soczewki sferyczne to soczewki korekcyjne przeznaczone dla osób z krótkowzrocznością (pot. bliskowzrocznością) lub nadwzrocznością (pot. dalekowzrocznością). Na wstępie warto zaznaczyć, że z tym sformułowaniem możesz spotkać się zarówno w odniesieniu do soczewek okularowych, jak i kontaktowych. W tym tekście będą nas jednak interesowały wyłącznie te drugie.
Sama nazwa soczewki sferyczne wynika z tego, że kształtem przypominają one wycinek kuli (sfera to powierzchnia kuli, z gr. sphaîra „kula, piłka”). Skąd taka konstrukcja? Sferyczne soczewki kontaktowe mają za zadanie skorygować nieprawidłowe załamywanie się promieni świetlnych, tak aby skupiały się dokładnie na siatkówce, a nie za nią lub przed nią.
Parametry soczewek sferycznych
W zależności od Twojej wady wzroku okulista lub optometrysta zaleci soczewki rozpraszające lub skupiające, czyli o mocy sferycznej ujemnej lub dodatniej. Ich parametry w uproszczeniu obrazuje poniższa grafika.
W salonach optycznych możesz znaleźć soczewki sferyczne: jednodniowe, dwutygodniowe i miesięczne, nieco mniej popularne są „szkła” kwartalne oraz roczne. Obecnie najczęściej spotyka się soczewki kontaktowe silikonowo-hydrożelowe. Cechuje je większa przepuszczalność tlenowa niż w wypadku nieco starszych soczewek hydrożelowych.
Soczewki sferyczne i asferyczne – czym się różnią?
Rozróżnienie soczewek kontaktowych na sferyczne i asferyczne może powodować pewne zamieszanie, jednak w praktyce dla użytkownika ta terminologia nie ma większego znaczenia. Oba te rodzaje soczewek służą do korekcji tych samych wad wzroku. Różnica polega na tym, że ze względu na swoją budowę soczewka sferyczna zapewnia lepszą ostrość obrazu w centrum niż w obszarach peryferyjnych. Natomiast soczewka asferyczna na całej swojej powierzchni ma identyczną moc.
Soczewki asferyczne idealnie układają się na rogówce, co ma znaczenie zwłaszcza w nowoczesnych „szkłach” silikonowo-hydrożelowych, które są odrobinę sztywniejsze od tych wykonanych w całości z hydrożelu. A dlaczego napisaliśmy wyżej, że te terminy nie są zbyt istotne dla użytkownika? Po pierwsze o doborze soczewek kontaktowych i tak decyduje specjalista, po drugie… większość nowoczesnych soczewek sferycznych zawierających silikon w praktyce i tak ma powierzchnie asferyczne.
Soczewki sferyczne a toryczne i progresywne – porównanie
Powiedzieliśmy już, że sferyczne soczewki kontaktowe są odpowiednie dla krótko- i dalekowidzów. Natomiast „szkła” toryczne służą do korekcji astygmatyzmu (który może również występować razem z krótkowzrocznością lub nadwzrocznością). Choć na zewnątrz soczewki toryczne wyglądają podobnie do sferycznych, w istocie są zbudowane trochę inaczej. Mają różną moc w różnych przekrojach, dlatego kluczowe jest odpowiednie ułożenie takich soczewek (pomagają w tym specjalne strefy stabilizujące, które zapewniają ich właściwą pozycję na rogówce). Z kolei soczewki progresywne służą do korekcji zaburzeń wzroku typowych dla wieku starszego (tzw. presbiopia) i dodatkowo poprawiają widzenie bliży.
