Na czym polega prezbiopia, czyli starczowzroczność?

Starczowzroczność (prezbiopia) – objawy

Starczowzroczność to proces – toteż jej symptomy nie pojawiają się z dnia na dzień. U większości osób pierwszymi obserwowanymi objawami prezbiopii są stopniowo coraz większe trudności z czytaniem drobnego druku. Dlatego właśnie zjawisko to bywa określane mianem „za krótkiej ręki” – zmiany te powodują bowiem konieczność oddalenia czytanego tekstu na dystans wyciągniętej ręki. Często dochodzi do tego także mrużenie oczu – w celu poprawy ostrości widzenia. Osoby cierpiące na starczowzroczność mogą także odczuwać zmęczenie oczu podczas lektury, szczególnie przy niewystarczającym oświetleniu.

We wczesnym stadium prezbiopia może objawiać się poczuciem senności i/lub obniżoną koncentracją podczas długotrwałego czytania. Objawem rzadko kojarzonym z początkami starczowzroczności mogą być narastające pod koniec dnia bóle głowy. W średnio zaawansowanym stadium zmian starczowzrocznych oczu może pojawiać się krótkotrwałe zamazywanie czytanego tekstu, często kompensowane przymrużaniem oczu. W późniejszej fazie tych zmian poprawa ostrości uzyskiwana jest po oddaleniu czytanego tekstu. Z czasem to oddalanie bywa na tyle uciążliwe, że decydujemy się na badanie wzroku. Jeśli zauważasz u siebie takie objawy i zastanawiasz się, czy masz może do czynienia właśnie ze starczowzrocznością – umów się na badanie kontrolne oczu.

Wzrok po 40. roku życia – jakie czynniki wpływają na rozwój prezbiopii?

Prezbiopię można określić jako dalekowzroczność spowodowaną wiekiem. Przejawia się ona podobnie jak nadwzroczność, niemniej stoją za nią zupełnie inne przyczyny. W przypadku nadwzroczności gałka oczna jest za krótka i/lub soczewka zbyt płaska, co ma zazwyczaj podłoże genetyczne. Tymczasem prezbiopia wynika ze zmniejszającej się elastyczności soczewki, która wiąże się bezpośrednio z naturalnym procesem starzenia się organizmu i spadkiem sprawności procesów metabolicznych soczewki. Z wiekiem m.in. zmienia się struktura białek tworzących soczewkę i wzrasta zawartość białek nierozpuszczalnych w wodzie (wszystkie białka stanowią 33% masy soczewki). W konsekwencji doprowadza to do wzrostu sztywności jądra soczewki.

U osób młodych soczewka jest bardzo elastyczna. Może więc z łatwością dostosowywać swój kształt w zależności od tego, w jakiej odległości znajduje się obserwowany obiekt. To zjawisko nazywane jest akomodacją oka. Z wiekiem jednak soczewka stopniowo traci elastyczność. W konsekwencji nie jest już w stanie zareagować we właściwy sposób i tak zmienić kształt, aby umożliwić dobre widzenie (utworzenie odpowiedniego obrazu na siatkówce). Z tego właśnie powodu pojawia się rozmazane, zamglone widzenie.

Starczowzroczność – leczenie czy korekcja optyczna?

Pomimo wielu kontrowersji wśród lekarzy okulistów oficjalnie nie ma uznanej metody leczenia farmakologicznego prezbiopii – żadna z testowanych technik nie została do dzisiaj oficjalnie potwierdzona w badaniach naukowych. Powszechnie stosowane działania sprowadzają się do modyfikacji wiązki światła (soczewkami okularowymi, soczewkami kontaktowymi, laserową chirurgią rogówki, soczewkami wszczepianymi do wnętrza gałki ocznej). Korekcja optyczna jest dobierana w taki sposób, aby umożliwić powstanie na siatkówce obrazów obiektów widzianych z bliska.

Niektórzy specjaliści preferują zastosowanie laserowej korekcji wzroku w leczeniu starczowzroczności. W tej technice za pomocą odpowiedniej wiązki laserowej kształt rogówki jest tak modyfikowany, żeby skompensować ograniczenia soczewki podczas czytania i umożliwić dobre widzenie oddalonych obiektów. Należy jednak podkreślić, że jest to metoda budząca u innych specjalistów pewne kontrowersje. W przeciwieństwie do leczenia krótko-, czy dalekowzroczności, efekty starczowzroczności mogą być trudniejsze do zmiany, ponieważ nie są one spowodowane zniekształceniem soczewki.

Innym możliwym rozwiązaniem do korekcji starczowzroczności jest zastosowanie soczewek kontaktowych. W przypadku gdy z prezbiopią występuje zmętnienie soczewki (zaćma) rekomendowane są wszczepiane soczewki wewnątrzgałkowe. W przypadku zastosowania soczewek kontaktowych lub wewnątrzgałkowych – zależnie od decyzji pacjenta i specjalisty – możliwa jest monowizja lub widzenie obuoczne. W monowizji stosowane są soczewki jednoogniskowe, pozwalające na dobre widzenie w bliży jednym okiem, a w dali – drugim. Przy zastosowaniu soczewek dwuogniskowych możliwe jest uzyskanie dobrego widzenia obuocznego zarówno do bliży, jak i do dali. Niemniej jeśli jesteś zainteresowany tym sposobem leczenia, powinieneś porozmawiać z optometrystą lub okulistą, by ustalić, jaka metoda będzie dla Ciebie odpowiednia.

Jak poprawić wzrok po 40. roku życia, gdy doskwiera Ci starczowzroczność? Korekcja okularowa lub soczewkami kontaktowymi

Do najpopularniejszych rozwiązań należy tu zastosowanie odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych. Dzięki tym metodom można szybko podnieść codzienny komfort i jakość życia osób, które borykają się z problemem prezbiopii.

1. Prezbiopia – okulary

Jest to najpowszechniejsza metoda korekcji starczowzroczności. W przypadku zastosowania jednoogniskowych soczewek okularowych, tzw. okularów do czytania, możliwe jest jedynie dobre widzenie z bliska. Takie okulary sprawdzają się do obserwacji odległych przedmiotów – gdyż są one widziane niewyraźnie – ale ograniczają swobodę widzenia do dali. Ich użytkownik zmuszony jest (w zależności od potrzeb) do ciągłego zakładania ich i zdejmowania. W wielu sytuacjach życiowych może to być dyskomfortowe. Aby tę niedogodność wykluczyć, w niektórych wypadkach może być zastosowana monowizja (jedno oko skorygowane do dali, a drugie – do bliży). Rozwiązanie to ma jednak wiele przeciwwskazań i wymaga zgody nie tylko pacjenta, lecz także specjalisty.

Innym możliwym rozwiązaniem do korekcji starczowzroczności jest zastosowanie dwuogniskowych soczewek okularowych. Obszar dobrego widzenia w bliży znajduje się w widocznym obszarze wtopki. Dal widziana jest zaś w centralnej części soczewki. Okularowe soczewki dwuogniskowe umożliwiają dobre widzenie zarówno w bliży, jak i w dali. Wadą tego typu soczewek jest ograniczona ostrość widzenia w odległościach pośrednich. Dla wielu użytkowników dyskomfort może być też związany z wyglądem takich okularów. Widoczna wtopka często bowiem zdradza wiek ich posiadacza.

Obecnie do najczęściej stosowanych metod okularowej korekcji prezbiopii należą okularowe soczewki progresywne. Umożliwiają one pełną swobodę widzenia na każdą odległość, a ponadto są bardzo estetyczne. Soczewek tych nie rekomenduje się jednak do użytku podczas długotrwałej pracy przy komputerze – mogą powodować efekt nadmiernego zmęczenia oczu.

W tym wypadku do soczewek progresywnych (tzw. klasycznych progresywnych – na każdą odległość) zalecane są dodatkowe okulary z soczewkami progresywnymi do bliży i odległości pośrednich (tzw. do komputera). Swoboda widzenia nie jest wówczas ograniczona, gdyż klasyczne soczewki progresywne umożliwiają komfort widzenia na każdą odległość, a dodatkowe okulary z soczewkami „półprogresywymi” stosowane są jedynie podczas długotrwałych prac przy komputerze (przez co najmniej 60 minut).

Niezależnie od preferencji co do typu soczewek okularowych należy starać się wybierać okulary z soczewkami z powłoką antyrefleksyjną. Ma ona za zadanie podwyższyć kontrast widzenia, który powoduje mniejsze zmęczenie oczu. Jednak decyzję o najlepszym dla Ciebie rodzaju okularów powinien podjąć specjalista – na bazie informacji dotyczących ilości czytanych treści, rodzaju wykonywanej pracy, zdrowia oka oraz wady wzroku.

2. Prezbiopia – soczewki kontaktowe

Inną często stosowaną metodą korekcji prezbiopii jest zastosowanie soczewek kontaktowych, które nakładane są na powierzchnię rogówki. Istnieje wiele rodzajów soczewek kontaktowych, wśród których najczęściej stosowane są soczewki wieloogniskowe i – rzadziej – jednoogniskowe. Różnica między nimi polega na tym, że wartość korekcyjna modeli jednoogniskowych jest stała, podczas gdy w wypadku wieloogniskowych – zmienia się, co umożliwia dobre widzenie w bliży i dali.

Zastosowanie miękkich jednoogniskowych soczewek kontaktowych do korekcji prezbiopii polega na monowizji, tzn. jedno oko jest skorygowane do dali, a drugie – do czytania. Rozwiązanie to, podobnie jak w przypadku jednoogniskowych soczewek okularowych, ma wiele przeciwwskazań i jego zastosowanie wymaga zgody zarówno pacjenta, jak i specjalisty. W korekcji prezbiopii za pomocą miękkich soczewek kontaktowych najpowszechniej stosowane są soczewki dwuogniskowe. Umożliwiają one komfortowe widzenie obiektów w bliskich i dalekich odległościach.

Decyzja o tym, jakie leczenie starczowzroczności jest dla Ciebie najlepsze, będzie zależała m.in. od Twojej wady wzroku. Okulista lub optometrysta z pewnością doradzi Ci właściwy sposób korekcji lub leczenia – na bazie oceny stanu zdrowia Twoich oczu i indywidualnych potrzeb związanych z Twoim stylem życia. Jeśli więc odczuwasz pewne niedogodności związane z jakością widzenia lub martwisz się o swój wzrok po 40. roku życia – nie wahaj się i jak najszybciej umów się na konsultację.