Czym jest zapalenie spojówek?

Czym jest zapalenie spojówek?

Zapalenie spojówek to stan zapalny spojówki ‒ cienkiej błony śluzowej, która pokrywa białą część gałki ocznej. Kiedy zostaje zainfekowana, jedno lub dwoje oczu zostają podrażnione, co objawia się zaczerwienieniem – stąd zapalenie spojówek bywa często nazywane „czerwonym okiem”.

Co wywołuje zapalenie spojówek?

Przyczyną zapalenia spojówek jest najczęściej zakażenie o podłożu bakteryjnym lub wirusowym. Istnieją jednak również inne czynniki (niezakaźne), które przyczyniają się do wystąpienia charakterystycznego „czerwonego oka”. Przyczyną mogą być m.in. stany zapalne czy sezonowe alergie.

Najczęstsze przyczyny „niezakaźnego” zapalenia spojówek:

• alergiczne zapalenie spojówek – ta forma zapalenia spojówek dotyczy osób, które są podatne na sezonowe i całoroczne alergie oczu. Jeśli wspomniane osoby zetkną się z takimi substancjami jak np. pyłki pochodzące z kwitnących roślin, pyłki kurzu czy inne zanieczyszczenia powietrza – spowoduje to reakcję alergiczną, która może prowadzić do obrzęku spojówki;
• olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek –  jest to reakcja na obecność ciała obcego w worku spojówkowym. Dotyka najczęściej osoby noszące soczewki kontaktowe (zarówno miękkie, jak i twarde), protezy oczne oraz chorych z pozostawionymi szwami po zabiegach okulistycznych. W leczeniu istotne jest działanie przyczynowe. Konieczna jest prawidłowa higiena przy stosowaniu soczewek kontaktowych, skrócenie czasu ich używania oraz odpowiednie dobranie rodzaju soczewek dla pacjenta. Doraźnie stosuje się środki przeciwalergiczne.
• zespół suchego oka (suche zapalenie spojówek i rogówki) – schorzenie wywołane jest przez zaburzenie filmu łzowego, a nieleczone doprowadza do stanu zapalnego powierzchni oka. Zasadniczym elementem terapii zespołu suchego oka jest substytucja łez przy pomocy preparatów tzw. sztucznych łez. W zależności od nasilenia objawów stosuje się również inne metody leczenia, jak np. fototerapię gruczołów tarczkowych (gruczoły odpowiadające za produkcję jednej z warstw filmu łzowego).

Najczęstsze przyczyny „zakaźnego” zapalenia spojówek:

• bakteryjne zapalenie spojówek: najczęściej wywoływane jest przez bakterie paciorkowca i gronkowca (Streptococcus i Staphylococcus), w dużej mierze odpowiedzialne także za wywoływanie infekcji układu oddechowego. Cechą charakterystyczną bakeryjnego zapalenia spojówek jest wydzielina ropna, czasami gęsta, utrudniająca otwarcie rano oczu. Dodatkowo może pojawić się również przekrwienie i obrzęk spojówek. Choroba ma tendencję do samoistnego wycofywania się po około 2 tygodniach.
• wirusowe zapalenie spojówek: jak wskazuje nazwa, infekcja ta jest wywoływana przez wirusy, najczęściej te wywołujące przeziębienie czy grypę. Kiedy układ oddechowy zakażonej osoby jest narażony na infekcję wirusową, wirus, który ją wywołuje, zwykle zajmuje też pozostałe części ciała – włącznie z oczami. Wirusowe zapalenie spojówek trwa zwykle od dwóch do trzech tygodni, może także powodować silne zaczerwienienie i nadmierne łzawienie zainfekowanych oczu. Zazwyczaj zapalenie spojówek nie ma negatywnego wpływu na zdolność widzenia, jednak w trakcie jego trwania można doświadczyć wrażenia rozmycia lub oślepienia, patrząc na źródło światła. Tego typu zapalenie jest wysoce zakaźne.

Objawy zapalenia spojówek

Objawy zapalenia spojówek mogą się różnić w zależności od tego, jakie jest podłoże schorzenia. Mimo to zaczerwienione, przekrwione, spuchnięte oczy są wspólnym mianownikiem świadczącym o infekcji. Pozostałe symptomy obejmują swędzenie, uczucie pieczenia wewnątrz oka lub lepkie rzęsy, odczuwalne zaraz po obudzeniu.

Symptomy, jakich możesz doświadczyć podczas zapalenia spojówek:

• nadmierne łzawienie,
• uczucie pieczenia i swędzenia w oku, które skutkuje produkcją gęstej wydzieliny,
• opuchnięte węzły chłonne w okolicach szczęki i uszu,
• podrażnienie wywołujące silne zaczerwienienie jednego lub obojga oczu,
• bardzo duża wrażliwość na światło,
• infekcja górnych dróg oddechowych lub przeziębienie,
• nieznacznie zamglone, niewyraźne widzenie.

Jak zapobiec zapaleniu spojówek?

Zapalenie spojówek może łatwo rozprzestrzeniać się poprzez kontakt z zainfekowanymi przedmiotami, takimi jak poszewki na poduszki, chusteczki, ręczniki, a także drogą kropelkową podczas kichania lub kasłania.

W sytuacji, gdy zapalenie spojówek jest zaraźliwe (np. wirusowe) należy zastosować specjalne środki ostrożności. Mycie rąk to oczywiście podstawa. Należy także wyrzucać zużyte, jednorazowe chusteczki oraz unikać korzystania ze wspólnych ręczników oraz przedmiotów osobistych. Dzieci, które chorują na zapalenie spojówek, mogą zarazić swoich rodziców, jeśli w trakcie leczenia nie zachowują od nich odpowiedniej, bezpiecznej odległości.

Jak leczyć zapalenie spojówek?

W niektórych przypadkach objawy zapalenia spojówek mogą ustąpić samoistnie po upływie ok. 2 tygodni, dlatego leczenie farmakologiczne nie zawsze jest wymagane.

Kiedy zapalenie spojówek zostanie wywołane nie przez bakterie, ale wirusy, antybiotykoterapia nie jest skutecznym rozwiązaniem. Krople do oczu z antybiotykiem mogą być pomocne w leczeniu bakteryjnego zapalenia spojówek i zwykle używa się ich w formie kuracji trwającej od 1 do 2 tygodni.

Leczenie wirusowego zapalenia spojówek zwykle obejmuje użycie nawilżających kropli do oczu, środków przeciwbólowych wraz z zimnymi okładami oraz regularnego oczyszczania powieki. Podobnie jak przeziębienie czy grypa – wirusowe zapalenie spojówek zniknie, gdy Twoje ciało zwalczy zarazki i nabierze odporności.

W przypadku ostrego wirusowego zapalenia spojówek lub w momencie, gdy zakażeniu ulega także rogówka, do leczenia mogą zostać włączone krople zawierające sterydy.

Jeśli chorujesz na jakikolwiek z rodzajów zapalenia spojówek – nie powinieneś w tym czasie nosić soczewek kontaktowych. Powinieneś być też pod opieką lekarza okulisty..

Czym leczyć zapalenie spojówek?

Sposoby leczenia zapalenia spojówek różnią się w zależności od stopnia zaawansowania infekcji i przyczyny, która ją wywołała. Przede wszystkim należy unikać noszenia soczewek kontaktowych oraz makijażu, dopóki infekcja nie zniknie. Bardzo ważne, aby zapobiec ponownemu zakażeniu i wyrzucić soczewki kontaktowe, krople do oczu oraz kosmetyki, które miały kontakt z zainfekowanym okiem.

Leczenie wirusowego zapalenia spojówek

Jeśli cierpisz na wirusowe zapalenie spojówek, bardzo prawdopodobne, że jego przyczyną było przeziębienie. Wirusowe zapalenie spojówek zwykle znika samo, bez konieczności stosowania kuracji. Może to jednak trwać do 14 dni. W przypadku wirusowego zapalenia spojówek warto pamiętać, że antybiotyki nie są pomocne w jego leczeniu. Zawsze należy udać się na konsultację do lekarza okulisty w sytuacji zaostrzenia objawów, bólu oka, zaburzenia widzenia.

Leczenie bakteryjnego zapalenia spojówek

Jeśli powodem zapalenia spojówek są bakterie – antybiotyk to najlepsze rozwiązanie. Obecność bakterii wymaga ciągłej kuracji antybiotykowej w formie doustnej, maści do oczu lub kropli do oczu, które są przepisywane przez lekarza. Zawsze należy udać się na konsultację do lekarza okulisty w sytuacji zaostrzenia objawów, bólu oka, zaburzenia widzenia.

Leczenie zapalenia spojówek wywołanego przez podrażnienie

Jeśli zapalenie spojówek zostało wywołane przez substancję drażniącą, która dostała się do Twojego oka, powinno się przemywać je czystą wodą przez około 5 minut, aby całkowicie wypłukać substancję. Dzięki temu zredukujemy podrażnienie. Zawsze należy udać się na konsultację do lekarza okulisty w sytuacji zaostrzenia objawów, bólu oka, zaburzenia widzenia.

Zapobieganie zapaleniu spojówek

Jak zapobiegać zapaleniu spojówek?

1. Myj ręce regularnie i utrzymuj je w czystości poprzez używanie antybakteryjnego mydła lub żelu do rąk, w szczególności przed i po jedzeniu czy przed dotykaniem oczu.
2. Przemywaj regularnie oczy (nawet kilka razy dziennie), aby uniknąć nagromadzenia się w nich bakterii. Jest to szczególnie ważne, jeśli nosisz makijaż. Pamiętaj o dokładnym usunięciu jego pozostałości w trakcie demakijażu.
3. Regularnie zmieniaj swoje poszewki na poduszki, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się znajdujących na nich bakterii, roztoczy itp., mogących być przyczyną potencjalnej infekcji, zapalenia.
4. Jeśli Twoje oczy są zainfekowane, staraj się nie pogarszać ich stanu przez ciągłe pocieranie palcami. Zamiast tego użyj chusteczki, aby wytrzeć wydzielinę z oka.
5. Nigdy nie dziel się swoimi soczewkami kontaktowymi, okularami oraz produktami do makijażu oczu z innymi osobami.
6. W sytuacji infekcji, podrażnienia oczu zrezygnuj z noszenia soczewek kontaktowych.
7. W sytuacji konieczności zastosowania kropli antybiotykowych aplikuj je tak długo jak zalecił to lekarz, nawet gdy objawy ulegną redukcji szybciej.
8. W przypadku zapalenia spojówek nie zakrywaj oka opaską na oczy, ponieważ może to pogorszyć infekcję. Zamiast tego użyj kompresu zamoczonego w letniej, przegotowanej wodzie i powtarzaj tę czynność 3-4 razy dziennie. Zmniejszy to ból, zaczerwienienia oraz zredukuje opuchliznę.

Zapalenie spojówek u dzieci

Zapalenie spojówek u niemowląt i dzieci oddziałuje na nie w ten sam sposób, jak w przypadku osób dorosłych. Jedyną różnicą jest sposób nabywania infekcji. Dzieci zwykle zakażają się w trakcie zabawy w szkole i na szkolnych placach zabaw, gdzie prawdopodobieństwo zakażenia się jest bardzo wysokie.

Wirusowe, bakteryjne zapalenie spojówek może wystąpić także w trakcie lub zaraz po infekcji ogólnej (katar, zapalenie ucha, gardła u dziecka).

W związku z tym, że wirusowe i bakteryjne zapalenie spojówek jest zaraźliwe, dzieci powinny pozostać w domu aż do momentu całkowitego wyleczenia.