Odwarstwienie siatkówki – co to takiego?

Siatkówka to cienka błona wewnątrz gałki ocznej. Budują ją liczne komórki nerwowe, w tym światłoczułe. Odwarstwienie siatkówki to dolegliwość, która polega na odłączeniu się siatkówki neurosensorycznej od odżywiającego ją nabłonka barwnikowego. Kiedy może się to zdarzyć, jakie są objawy i sposoby leczenia odwarstwienia siatkówki? Sprawdź to w naszym artykule!

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie są objawy odwarstwienia siatkówki oka?
• W jaki sposób rozpoznać przedarciowe, trakcyjne i surowicze odwarstwienie siatkówki?
• Jak leczyć odwarstwienie siatkówki?

Odwarstwienie siatkówki – objawy, których nie można bagatelizować

Odwarstwienie siatkówki dotyczy rocznie jednej osoby na 10 000 przypadków. Najczęściej taka diagnoza stawiana jest w grupie 40-70 latków i niezwykle rzadko dotyczy dzieci¹. Gdy pojawią się pierwsze objawy odwarstwienia siatkówki, trzeba poddać się natychmiastowemu leczeniu. Do niepokojących symptomów² tej dolegliwości zalicza się:

• błyski światła obserwowane w jednym lub obu oczach,
• dużą ilość nowych mroczków (ciemnych punktów lub zygzaków) w polu widzenia,
• ciemną „zasłonę” w polu widzenia,
• cień na brzegu pola widzenia,
• cień przesuwający się po polu widzenia,
• nagłe zaburzenia ostrości widzenia.

Mroczki przed oczami to zjawisko normalne, szczególnie wraz z upływem lat. Powstają one na skutek zagęszczeń ciała szklistego wewnątrz gałki ocznej, które rzucają cień na siatkówkę. Jeśli jednak po raz pierwszy doświadczasz tego zjawiska lub ilość mroczków uległa nagłej zmianie, może być to symptom odwarstwienia siatkówki³. Bardzo niepokojącym objawem jest tzw. cień częściowo przysłaniający pole widzenia. Jeśli cień przesuwa się lub powiększa, to może być sygnał, że siatkówka dalej się odwarstwia, a stan się pogarsza⁴. Jeśli zaobserwujesz u siebie takie symptomy, niezwłocznie zgłoś się do specjalisty, ponieważ może okazać się konieczna operacja w trybie pilnym.

Link do artykułu: Nieostre widzenie (migrena oczna).

Odwarstwienie siatkówki – rodzaje i przyczyny dolegliwości

Możemy mówić o kilku rodzajach odwarstwienia siatkówki, a także o odmiennych przyczynach, które powodują tę dolegliwość. Oto one!

Przedarciowe odwarstwienie siatkówki

Jeśli w siatkówce pojawia się przedarcie lub dziura, galaretowate ciało szkliste wewnątrz gałki ocznej może przemieścić się pod siatkówkę neurosensoryczną, powodując jej uniesienie w postaci ruchomego pęcherza. Jest to tzw. przedarciowe odwarstwienie siatkówki⁵. Z wiekiem ciało szkliste może obkurczać się i oddalać od siatkówki. Takie schorzenie nazywamy odłączeniem ciała szklistego, czyli PVD (ang. posterior vitreous detachment). Do takiego stanu dochodzi z upływem czasu i jest to proces naturalny, który nie powinien budzić Twoich obaw. Może zdarzyć się jednak, że w wyniku odłączenia ciała szklistego⁶ dochodzi do przedarcia lub przedarcia siatkówki z odwarstwieniem⁷. Są na to narażone konkretne grupy, m.in.:

• osoby krótkowzroczne, które w przeszłości doświadczyły odwarstwienia siatkówki lub miały taki przypadek w rodzinie,
• osoby, które doświadczyły urazu oka,
• osoby, które przeszły operację oczu.

Trakcyjne odwarstwienie siatkówki

Kolejny rodzaj to trakcyjne odwarstwienie siatkówki, do którego może dojść na skutek obkurczania się pasm włóknisto-naczyniowych związanych ze zrostami szklistkowo-siatkówkowymi⁸. Blizna ciągnie siatkówkę, powodując jej oderwanie, a zrosty siatkówki najczęściej pojawiają się jako skutek retinopatii cukrzycowej⁹, retinopatii wcześniaczej i urazu penetrującego tylnego odcinka oka¹⁰.

Surowicze (wysiękowe) odwarstwienie siatkówki

Czasem zdarza się, że za jedną z warstw siatkówki zbiera się płyn¹¹, nawet jeśli nie doszło do jej przedarcia/trakcji¹². Gdy jest go dużo, może napierać na siatkówkę, co w efekcie prowadzi od jej odwarstwienia. Taki przypadek zwany jest surowiczym odwarstwieniem siatkówki¹³. Przyczyną nagromadzenia płynu są przede wszystkim nowotwory oka¹⁴.

Czy wiesz, że…

Odwarstwienie nabłonka barwnikowego to przypadłość zbliżona do odwarstwienia siatkówki. W tym przypadku odwarstwienie dotyczy warstwy komórek zlokalizowanych za siatkówką, a nie samej siatkówki¹⁵.

Odwarstwienie siatkówki – leczenie

Odwarstwienie siatkówki leczy się za pomocą laseroterapii/retinopeksji pneumatycznej bądź operacyjnie. Stosowane metody chirurgiczne obejmują chirurgię zewnątrzgałkową bądź witrektomię¹⁶. Obecnie najpopularniejsza jest witrektomia, aczkolwiek kwalifikacja do zabiegu zależy przede wszystkim od wielkości i innych cech odwarstwiania siatkówki¹⁷. W trakcie operacji metodami zewnątrzgałkowymi na twardówkę naszywa się specjalną opaskę. W trakcie operacji witrektomii usuwa się ciało szkliste z wnętrza gałki ocznej i zastępuje się je pęcherzykiem gazu/oleju silikonowego. Wyniki zabiegów są w dużej mierze zależne od czasu, który upłynął od odwarstwienia siatkówki do wykonania zabiegu.

Źródła:

¹˒³˒⁷˒¹²˒¹⁶˒¹⁷˒https://www.rnib.org.uk/eye-health/eye-conditions/retinal-detachment

²˒⁴˒⁶˒⁹ https://www.nhs.uk/conditions/detached-retina-retinal-detachment

⁵˒⁸˒¹⁰˒¹¹˒¹³˒¹⁴ https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/retinal-detachment/types-and-causes-retinal-detachment  

¹⁵ https://maculardegeneration.net/clinical/pigment-epithelial-detachment