Wszystko co powinieneś wiedzieć o parametrach soczewek kontaktowych

Z czego wykonane są soczewki?

Pierwsze soczewki wykonywane były z hydrożelu. Obecnie najczęściej stosuje się materiał silikonowo – hydrożelowy. W opisach soczewek znajdziemy wiele różnych informacji odnośnie materiałów, z których soczewka jest wykonana. Największe różnice między nimi dotyczą tleno-przepuszczalności oraz stopnia uwodnienia. Poszczególne materiały różnić się mogą również skłonnością do gromadzenia osadów białkowych lub innymi dodatkowymi monomerami, które np.  powodują, że soczewka chroni oko przed promieniami UV lub jest bardziej sztywna / miękka.

Parametr uwodnienia

Uwodnienie soczewki to po prostu wskaźnik tego, jaki procent materiału, z którego zrobiona jest soczewka, to woda. Soczewki zawierają od 24 – 95% wody, (przy czym soczewki o wartościach 24-38% to najczęściej soczewki typu całodobowego, w których wykorzystywany jest specjalny, mocno tleno-przepuszczalny materiał silikonowo – hydrożelowy).

Soczewki można podzielić na trzy kategorie pod względem kryterium uwodnienia: – niskie nasycenie wodą (do 40%) – średnie nasycenie (50-60%) – wysokie (powyżej 60%)

Tleno-przepuszczalność

Parametr Dk (tleno-przepuszczalność), mówi o tym, jak dużo tlenu przechodzi przez soczewkę celem dotarcia do rogówki. Jest to o tyle ważne, że rogówka nie zawiera naczyń krwionośnych i korzysta z tlenu atmosferycznego (a kiedy oko jest zamknięte, z tlenu dostarczanego przez górną powiekę – jest to jednak około 30% ilości jaką dostarczamy oku przy otwartej powiece. Z tego powodu, w większości soczewek nie można spać).

Tleno-przepuszczalność zależy od grubości soczewki i stopnia uwodnienia, choć między materiałami o podobnym stopniu uwodnienia również zachodzą różnice na poziomie tego parametru. Dlatego też wartością ważną dla użytkownika nie jest sam parametr Dk, ale Dk/t (gdzie t oznacza grubość soczewki). Generalnie, im więcej tlenu soczewka przepuszcza, tym dla oka lepiej, ale też im bardziej wiotka soczewka (mocno uwodniona oraz cienka) tym ciężej się ją zakłada. Dlatego też soczewkę dobiera się tak, by zapewnić oku komfort przy jednoczesnej możliwości jej sprawnej aplikacji.

W przypadku hydrożelowych soczewek, ilość przepuszczanego tlenu jest uzależniona od jej uwodnienia, ale w materiałach silikonowo – hydrożelowych, stopień uwodnienia ma mniejsze znaczenie – bywa, że silikonowo – hydrożelowy materiał o bardzo niskim stopniu uwodnienia, cechuje się wysoką tleno-przepuszczalnością (takim materiałem jest np. filcon 3).

Poziom komfortu użytkowników różni się tu mocno między sobą – niektórzy lepiej czują się nosząc cienkie soczewki o małej zawartości wody, a inni wolą soczewki bardziej miękkie. Podobnie wygląda kwestia tleno–przepuszczalności. Osoby pracujące dużo przy komputerze czy w warunkach suchego środowiska (np. klimatyzowanych pomieszczeniach) potrzebują większego poziomu transmisji tlenu niż osoby pracujące na świeżym powietrzu i nie nadwyrężające wzroku.

Soczewki korekcyjne – typy

W ramach korekcji wady wzroku, soczewki dzielą się na trzy grupy:

sferyczne (jednoogniskowe) – przeznaczone dla krótko i dalekowidzów.  Mogą korygować wadę aż od -25D do +25 D. Każda soczewka ma na opakowaniu podany zakres korekcji wyrażony parametrem PWR (moc sferyczna), który jest jednym z podstawowych parametrów, które należy sprawdzić przed zakupem – zwłaszcza, w przypadku osób z dużą wadą wzroku. Warto pamiętać, że moc soczewki nie jest identyczna z mocą okularów, gdyż soczewka przylega bezpośrednio do rogówki (okulary zaś umieszczone są kilka – kilkanaście mm od oka). Osoby noszące “plusy” będą potrzebować soczewek o wyższej mocy, a osoby noszące “minusy” niższej, niż w przypadku okularów. O dobór mocy najlepiej poprosić lekarza okulistę.

toryczne – przeznaczone dla osób z astygmatyzmem. Poza parametrem PWR posiadają również moc cylindryczną (CWL) oraz oś cylindra (AXE).

progresywne (dwuogniskowe, multifokalne) – przeznaczone dla osób, które w związku z wiekiem potrzebują innej mocy soczewki do dali a innej do bliży.  Większość soczewek progresywnych ma podany jeden parametr sferyczny, dlatego konieczne jest ich dobieranie pod opieką okulisty. Wielkość soczewki i jej dopasowanie.

Za to, by w soczewkach było wygodnie odpowiadają dwa parametry:

promień krzywizny bazowej (BC) – jest to miernik geometrii wewnętrznej soczewki – innymi słowy mówiąc, informacja o tym, jak bardzo soczewka powinna być wypukła by była dla oka wygodna. Musi się swobodnie poruszać po rogówce, by zapewnić przepływ łez miedzy rogówką a soczewką. Nie może być zatem ani zbyt ciasna ani zbyt luźna . Promień krzywizny dobiera okulista i jedynym zadaniem użytkownika soczewek jest późniejszy zakup soczewek o zaleconym przez lekarza parametrze.

średnica (DIA) – opisuje wielkość soczewki. Musi być na tyle duża, by przykryła rogówkę. Średnicę również dobiera lekarz okulista. Tryb wymiany soczewek

Soczewki kontaktowe w zależności od tego, jak długo można je nosić ( i jak często trzeba wymieniać na nowe), dzielą się na:

jednodniowe – każdego dnia, zakłada się nową parę soczewek, a pod koniec dnia, po ich ściągnięciu wyrzuca. Soczewki jednodniowe nie wymagają pielęgnacji i czyszczenia.

dwutygodniowe – można je używać przez 14 dni od momentu pierwszego założenia. Każdego dnia, po ściągnięciu przemywa się je płynem do soczewek i przechowuje w specjalnych pojemniczkach.

miesięczne – działają tak samo jak dwutygodniowe, z tym, że stosuje się je przez 30 dni. kwartalne – okres noszenia soczewek wynosi 3 miesiące. Obecnie coraz rzadziej stosowane.

dzień i noc – standardowe soczewki nosi się w ciągu dnia. Wyjątkiem są soczewki day&night. Cechuje je wyższy stopień uwodnienia, dzięki czemu przenoszą więcej tlenu na rogówkę. W związku z tym nie muszą być ściągane na noc. W zależności od typu soczewki, night&day można nosić całodobowo od kilka dni z rzędu aż do miesiąca.

Zabarwienie soczewek

Niekiedy na opakowaniu podany jest parametr zabarwienia – jasnoniebieski lub jasnozielony. Częstym błędem jest interpretacja tego parametru jako koloru zmieniającego lub pogłębiającego barwę oka. Tymczasem, zabarwienie ma na celu jedynie ułatwienie korzystania z soczewek przy ich zakładaniu i zdejmowaniu. Jest ją po prostu łatwiej znaleźć w pojemniku. Zabarwienie nie wpływa ani na kolor oczu ani na jakość widzenia.

Kolor soczewek

Na rynku dostępne są również soczewki zmieniające kolor – zarówno w wersji korekcyjnej jak i tzw. zerówek. Tego typu soczewki posiadają również na opakowaniu informację o kolorze na jaki zabarwiają tęczówkę. Filtry UV Większość soczewek jest obecnie wyposażona w dodatkowe monomery, które zapewniają rogówce ochronę przed promieniami UVA i UVB. Warto jednak pamiętać o tym, że soczewka pokrywa jedynie powierzchnię rogówki, dlatego i tak warto nosić w słońcu okulary przeciwsłoneczne z filtrem, by chronić pozostałą część gałki ocznej.